De betoverende versiering van Cosimo Fanzago

(foto's Henk Woudsma)

Zuid-Italië en Sicilië waren rijk aan gekleurd marmer. Het werken met gekleurd marmer schijnt in Napels ingevoerd te zijn door Domenico Fontana en door de Florentijnse beeldhouwer Michelangelo Naccherino die de stad met veel succes een werkplaats opende voor marmeren decoraties. Het bleef echter aan Cosimo Fanzago, de grondlegger van de Napolitaanse barokarchitectuur, voorbehouden om de mogelijkheden van dit medium ten volle te benutten in een aantal kapellen. Daar vindt men de ingewikkeldste reliëfpatronen van gekleurd marmer (term: 'marmi mischi'), nu eens abstract, dan weer als bloemmotieven. Deze patronen zijn weer gecombineerd met witmarmeren reliëfdecoraties, gebaseerd op door Bernardo Buontalenti ontdekte vormen die door Naccherino naar Napels waren gebracht. Fanzago heeft meer dan dertig jaar in de Certosa van S. Martino gewerkt en daar zijn talent volledig ontplooid. In de kruisgang die hij voltooide naar ontwerpen van Giovanni Antonio Dosio, waar hij tevens zijn eigen decoratieve details aan toevoegde, wist hij zijn scala van Buontalenske mogelijkheden op te voeren tot ongekende ingewikkelde combinaties en patronen, vooral bij de deuren (zie foto's). Daar combineerde hij door hem zelf gebeeldhouwde figuren met geschilderde en architectonische details, sommige naturalistisch zoals de guirlandes van hangende vruchten, andere dubbelzinnig zoals de cartouces boven de deuren die kennelijk de indruk moeten wekken van groteske maskers. In de kerk, waar het koor reeds verfraaid was voor hij er kwam werken, bouwde hij wonderbaarlijke harmonische kleureffecten op waarbij geel, warm bruin en matrood overheersten. Het was een voortzetting van de tinten van de fresco's die Lanfranco, Ribera en anderen tegen het gewelf, in de hoeken boven de bogen en naast de vensters hadden aangebracht. Het kleurige marmermozaïek siert niet alleen de muren en pilasters maar ook de hele vloer, zodat de bezoeker wordt omringd door vrolijke, rijke kleuren. Deze worden nog verlevendigd door het zonlicht dat de ramen binnenstroomt.
 
Interieur Certosa van S. Martino met marmerwerk van Fanzago en fresco's van Napolitaanse kunstenaars (foto: Henk Woudsma)

(foto: Henk Woudsma)